Stres wśród młodzieży: objawy, wsparcie i sposoby radzenia sobie
Stres towarzyszy nam we wszystkich etapach życia i przybiera różne formy. Jednak szczególnie mocno dotyka młodzieży, konfrontując ją z wyzwaniami i pytaniami dotyczącymi własnej tożsamości, przyszłości oraz relacji z otoczeniem. Młodzi ludzie mogą doświadczać presji wynikającej z oczekiwań społecznych, szkolnych i rodzinnych, jednocześnie często nie mając doświadczenia lub narzędzi do tego, by skutecznie zarządzać przeżywanymi przez siebie emocjami. Warto zrozumieć, jak wygląda nadmierny stres wśród młodzieży oraz znaleźć sposoby na wspieranie nastolatków w radzeniu sobie
z nim.
Przyczyny stresu u młodzieży
Przyczyny stresu u młodzieży są różnorodne i często złożone. Jednak niektóre z najczęściej wymienianych czynników stresogennych to:
presja szkolna i egzaminy,
trudności w relacjach z rówieśnikami,
konflikty rodzinne,
oczekiwania wobec siebie samego oraz presja społeczna związana z wyglądem czy osiągnięciami.
Ponadto sam okres dojrzewania jest szczególnie stresogennym etapem, w którym ciało i mózg rozwijają się bardzo szybko, nie dając organizmowi wystarczająco dużo czasu do zaadaptowania się do zmian.
W ostatnich latach niebagatelnym czynnikiem wpływającym na poziom odczuwanego stresu jest obecność social mediów. To w świecie Internetu młodzi ludzie znajdują informacje, utrzymują przyjaźnie i nowe znajomości, porównują się do znanych influencerów, którzy kreują wizerunek idealnych, spełniających się życiowo osób osiągających same sukcesy. Świadomość zniekształcania wizerunku przez filtry jest wśród młodzieży niska, co może wpływać na niższe poczucie własnej wartości i odczuwanie stresu.
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2023 roku aż 1 na 5 młodych ludzi na całym świecie doświadczał objawów zaburzeń psychicznych związanych ze stresem w ciągu ostatniego roku. Wiele krajów zgłasza wzrost przypadków depresji i lęków wśród nastolatków, co stanowi poważny problem zdrowia publicznego.
Objawy stresu u młodzieży
Nastoletni stres może przybierać różne formy i objawy, które niekoniecznie kreują się tak samo jak wśród dorosłych. Do głównych kategorii możemy zaliczyć:
Zmiany w nastroju: nastolatki pod wpływem stresu mogą być nadmiernie drażliwe, podatne na wahania nastroju, a także mogą doświadczać uczucia przygnębienia czy lęku.
Problemy ze snem: stres może prowadzić do zaburzeń snu, takich jak bezsenność lub nadmierna senność, co negatywnie wpływa na cykl dobowy oraz regenerację organizmu. Częstym objawem trudności w sferze snu są uporczywie pojawiające się koszmary senne.
Problemy z koncentracją: silny stres potrafi utrudniać skupienie uwagi, co może prowadzić do problemów w nauce i wykonywaniu codziennych zadań. Trudności w koncentracji wiążą się także
z problemem zapominania często najprostszych rzeczy – jak codzienne obowiązki i ustalenia.Fizyczne dolegliwości: do objawów ze strony ciała zaliczamy przede wszystkim bóle głowy, bóle brzucha, nudności, zawroty głowy, brak apetytu lub zwiększone odczuwanie głodu, drżenie rąk oraz wzmożoną potliwość.
Izolacja społeczna: odczuwany stres może prowadzić do unikania kontaktu z rówieśnikami, a nawet z bliskimi. Odsuwanie się od przyjaciół czy chęć spędzania czasu w samotności może w konsekwencji pogarszać samopoczucie.
Jak wspierać nastolatków w walce ze stresem
Warto zaznaczyć, że nie zawsze odczuwany stres jest czymś złym i niepokojącym. Pojawia się wtedy, gdy środowisko, w którym żyjemy, odbierane jest przez nasz mózg jako zagrażające. Stres uczy nas uwagi, dbania o własne bezpieczeństwo i ostrożności. Problem pojawia się wtedy, gdy nie umiemy radzić sobie z doświadczaniem go.
Wspieranie nastolatków w radzeniu sobie ze stresem jest niezwykle istotne dla ich zdrowia psychicznego i emocjonalnego. Wpływa na budowanie więzi, poczucie bezpieczeństwa, zwiększenie poczucia własnej wartości oraz skuteczność radzenia sobie w świecie.
Pozwól wyrażać uczucia – ważne jest, aby stworzyć dla nastolatków bezpieczną przestrzeń, w której mogą swobodnie wyrażać swoje emocje i obawy. Bądź otwarty na rozmowę, gotowy do przyjęcia informacji, które mogą Ci się nie spodobać. Szanuj zdanie nastolatka i nie bój się zapraszać go do otwartej dyskusji.
Zachęcaj do zdrowego stylu życia – regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie i odpowiednia ilość snu mają kluczowe znaczenie dla radzenia sobie ze stresem. Nastolatkowie wzorują się na idolach, ale także na najbliższym środowisku. Swoim codziennym zachowaniem pokazuj, że dbasz o swoje zdrowie i samopoczucie.
Naucz technik radzenia sobie – pomóż młodzieży odkryć techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak głębokie oddychanie, medytacja czy joga. W tym celu możesz włączyć odpowiednie tematyczne filmy na Youtubie, wskazać internetowych twórców, którzy promują tę tematykę lub zachęcić młodego człowieka do udziału w zajęciach skupionych na relaksacji.
Bądź wsparciem – słuchaj uważnie, oferuj wsparcie emocjonalne i pokaż, że nastolatek zawsze może na Ciebie liczyć – bez względu na okoliczności. Młodzież często niechętnie podchodzi do dzielenia się swoimi problemami z rodzicami i opiekunami. Nie zmuszaj do rozmowy, ale pokaż, że jesteś obecny i gotowy do pomocy.
Zachęcaj do rozmowy z profesjonalistą – w przypadku silnego stresu, który znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie lub trwa zbyt długo, warto skonsultować się z psychologiem lub terapeutą, który pomoże znaleźć skuteczne strategie radzenia sobie. Nie bój się szukać wsparcia dla swojego dziecka. Jeśli czujesz, że Twój nastolatek może potrzebować profesjonalnej pomocy, skontaktuj się z Fundacją “Marzenie Ariko” – oferujemy profesjonalne i bezpieczne poradnictwo psychologiczne dla młodzieży.
Podsumowanie
Stres wśród młodzieży jest powszechnym zjawiskiem, które może mieć negatywne konsekwencje dla ich zdrowia i dobrostanu. Ważne jest, byśmy jako dorośli angażowali się w pomoc nastolatkom w radzeniu sobie ze stresem, zapewniając im wsparcie emocjonalne, uczenie skutecznych strategii radzenia sobie oraz zachęcając do korzystania z profesjonalnej pomocy, gdy jest to potrzebne.
Źródło: World Health Organization, “Adolescent mental health”, 2023.
